ข้อมูลการสำรวจเกาะพระทอง – เกาะระ  ระหว่าง ๒๔ - ๒๕ ก.พ.๔๗
 
๑. ที่ตั้งและลักษณะภูมิประเทศโดยทั่วไป
          เกาะพระทอง ตั้งอยู่ในพื้นที่ ตำบลเกาะพระทอง อำเภอคุระบุรี  จังหวัดพังงา มีเนื้อที่ประมาณ ๖๓,๗๕๐ ไร่  วางตัวในแนวเหนือใต้ โดยอยู่ห่างจากผืนแผ่นดินใหญ่ประมาณ ๑  - ๓  ก.ม. มีอาณาเขตติดต่อกับพื้นที่อื่นๆ ดังนี้

• ด้านทิศเหนือ ติดกับหมู่บ้านเกาะระ  ตำบลเกาะพระทอง  อำเภอคุระบุรี  จังหวัดพังงา

• ด้านทิศตะวันออก ติดกับชายฝั่งในเขตพื้นที่ ตำบลแม่นางขาว  และ ตำบลคุระบุรี  อำเภอคุระบุรี  จังหวัดพังงา

• ด้านทิศใต้ ติดกับ ตำบลเกาะคอเขา  อำเภอตะกั่วป่า  จังหวัดพังงา

• ด้านทิศตะวันตก ติดกับทะเลอันดามัน

          ลักษณะภูมิประเทศโดยทั่วไปของเกาะพระทอง จะมีลักษณะที่แตกต่างไปจากเกาะทั่วไปคือ
          มีสภาพเป็นที่ราบกว้างใหญ่ มีระดับความสูงจากระดับน้ำทะเลไม่มากนัก พื้นที่ประมาณ  ๑ ใน ๓ มีสภาพเป็นป่าเสม็ดผสมทุ่งหญ้า และมีคลองหลายสายไหลตัดผ่านเข้าไปภายในเกาะ   ระดับน้ำในลำคลองเหล่านี้ได้รับอิทธิพลจากระดับน้ำทะเล โดยในช่วงน้ำขึ้นจะหนุนให้น้ำเต็มลำคลอง เมื่อน้ำลงน้ำในคลองก็จะลดตาม และบางช่วงจะแห้งขอดกลายเป็นดินเลน นอกจากนี้คลองบางแห่งเกิดการทับถมของตะกอนจนตัดขาดจากคลองสายหลักก็จะเปลี่ยนสภาพเป็นแอ่งน้ำและบางแห่งก็พัฒนาเป็นสังคมป่าพรุ และเนื่องจากเกาะพระทองเคยเป็นแหล่งทำเหมืองแร่ดีบุกมาก่อน พื้นที่บางแห่งจึงยังคงหลงเหลือร่องรอยของการขุดแร่กระจายอยู่ทั่วไป จากสภาพที่เกาะมีลักษณะเป็นทุ่งราบและมีความสูงจากระดับน้ำทะเลไม่มากตามที่กล่าวข้างต้นดังนั้นในช่วงฤดูฝน พื้นที่โดยทั่วไปจะมีน้ำท่วมขังตลอดช่วงฤดู

๒. ชุมชน จำนวนประชากร และการประกอบอาชีพ
          เกาะพระทองมีประชากรตั้งถิ่นฐานอาศัยอยู่ตามบริเวณชายฝั่งด้านตะวันออกของเกาะประมาณ  ๒๗๘ ครัวเรือน มีประชากรประมาณ ๑,๐๖๔ คน โดยแบ่งเขตการปกครองออกเป็น ๔ หมู่บ้าน ดังนี้

• หมู่ที่ ๑ บ้านทุ่งดาบ  มี ๔๙   ครัวเรือน ประชากรประมาณ ๒๗๒ คน  ลักษณะของชุมชนจะปลูกบ้านกระจายกันอยู่ตามสวน

• หมู่ที่ ๒  บ้านท่าแป๊ะโย้ย  มี  ๑๒๓  ครัวเรือน  ประชากรประมาณ   ๔๐๙ คน ลักษณะของชุมชนจะปลูกบ้านอยู่เป็นกลุ่มตามแนวชายฝั่ง

• หมู่ที่ ๓  บ้านเกาะระ  มี ๑๙  ครัวเรือน  ประชากร ๑๐๙ คน ลักษณะของชุมชนจะปลูกบ้านกระจายตามแนวชายฝั่งด้านทิศตะวันออกของเกาะระ

• หมู่ที่ ๔  บ้านปากจก  มี ๘๗  ครอบครัว ประชากรประมาณ  ๒๗๔ คน ลักษณะของชุมชนจะปลูกบ้านอยู่เป็นกลุ่มตามแนวชายฝั่ง เช่นเดียวกับบ้านท่าแป๊ะโย้ย

          การประกอบอาชีพของประชากร  เนื่องจากข้อจำกัดของพื้นที่ซึ่งดินส่วนใหญ่เป็นดินทราย การประกอบอาชีพด้านการเกษตรจึงไม่แพร่หลาย ประชาชนจึงประกอบอาชีพประมงชายฝั่งเป็นหลัก เช่น การวางอวนกุ้ง  ลอบหมึก  อวนปู  อวนลอย  ไซปลาเก๋า ฯลฯ
              ประชากรทั้งหมดนับถือศาสนาพุทธ
๓. การคมนาคม
          การเดินทางไปยังเกาะพระทอง – เกาะระ ระยะทางจากสัตหีบถึง อำเภอคุระบุรี ประมาณ ๙๐๐ ก.ม. ที่ อำเภอคุระบุรี จะมีท่าเรือของกรมประมง และท่าเรือประมงของเอกชน บริเวณ เขาบางระ ตำบลที่ แลต ๐๙   ๑๓  ๒๔ ลิบดาเหนือ ลอง  ๙๘  ๒๒  ๐๖  ลิบดาตะวันออก เรือชุด ตกช. และ เรือ LCU สามารถเข้าเทียบได้ จากจุดนี้หากนั่งเรือหางยาวของชาวบ้านไปยังเกาะพระทอง (ขึ้นท่าบ้านปากจก ) จะใช้เวลาประมาณ ๔๐ นาที อีกหนึ่งท่าคือท่าเรือของกรมประมงที่บ้านทุ่งออง ตำบลที่ แลต  ๐๙  ๐๒  ๒๗ ลิบดาเหนือ ลอง  ๙๘  ๑๙  ๓๐ ลิบดาตะวันออก  ซึ่งอยู่ห่างจาก อำเภอคุระบุรี ประมาณ ๓๐ ก.ม. และอยู่ห่างจากเกาะพระทองประมาณ ๑ ก.ม. แต่ห่างจากท่าเรือที่อยู่บริเวณบ้านทุ่งดาบของเกาะพระทองประมาณ ๔ ก.ม. เรือชุด ตกช.และ เรือ LCU สามารถเข้าเทียบได้
           การเดินทางบนเกาะพระทอง เนื่องจากพื้นที่ส่วนใหญ่เป็นทุ่งราบ ลักษณะดินเป็นดินทราย ถนนเชื่อมระหว่างหมู่บ้านยังไม่มี การเดินทางโดยทางบกจะต้องใช้ยานพาหนะที่สามารถลุยทรายที่มีความลึกประมาณ ๑ ฟุต ได้เป็นอย่างดี ดังนั้นการเดินทาง ทางบกจึงไม่นิยม ประชาชนส่วนใหญ่จึงเดินทางโดยทางเรือ ซึ่งแต่ละหมู่บ้านก็จะมีท่าเรือสำหรับอำนวยความสะดวก ดังนี้

• สะพานเทียบเรือที่บ้านทุ่งดาบ (สะพานห้างสูง ) ตำบลที่ แลต  ๐๙  ๐๑  ๔๒ ลิบดาเหนือ ลอง  ๙๘  ๑๗  ๒๗  ลิบดาตะวันออก มีความยาวหน้าท่า ประมาณ  ๑๕ เมตร กว้างหน้าท่า ประมาณ ๗ เมตร ความกว้างของสะพาน  ๒.๕ เมตร ความยาวจากปลายสะพานถึงชายฝั่ง ประมาณ  ๑๒๐  เมตร ความลึกน้ำหน้าท่า ประมาณ ๒.๕ – ๓ เมตร เรือชุด ตกช.และ เรือ LCU สามารถเข้าเทียบได้

• สะพานเทียบเรือ บ้านท่าแป๊ะโย้ย  ตำบลที่ แลต  ๐๙  ๐๙  ๐๐ ลิบดาเหนือ ลอง  ๙๘  ๑๘  ๐๖  ลิบดาตะวันออก ความยาวหน้าท่า  ประมาณ ๒๐ เมตร ความกว้างหน้าท่า ประมาณ ๕ เมตร ความกว้างของสะพาน ประมาณ ๒ เมตร ความยาวจากปลายสะพานถึงชายฝั่ง ประมาณ ๘๐ เมตร น้ำลึกหน้าท่า ประมาณ ๑ - ๒ เมตร

• สะพานเทียบเรือ บ้านปากจก  ตำบลที่ แลต  ๐๙  ๐๙  ๔๒ ลิบดาเหนือ ลอง  ๙๘  ๑๖  ๑๘  ลิบดาตะวันออก เป็นสะพานคอนกรีตที่อยู่ภายในร่องน้ำ จึงสามารถเทียบได้เฉพาะเรือประมงขนาดเล็กเท่านั้น (เรือหางยาว)

๔.ข้อมูลพื้นที่โดยทั่วไป

            หมู่เกาะพระทอง นับว่าเป็นพื้นที่ที่มีความหลากหลายในด้านระบบนิเวศ กล่าวคือ มีทั้งแนวปะการัง  หญ้าทะเล  หาดทราย  หาดหิน  ป่าชายหาด  ป่าชายเลน  ป่าพรุ  ป่าเสม็ด  ทุ่งหญ้า ป่าดิบชื้น แหล่งน้ำจืด ซึ่งมีความสัมพันธ์โดยตรงกับความหลากหลายของสิ่งมีชีวิตชนิดต่างๆ  พื้นที่เกาะพระทองที่ติดกับทะเลอันดามัน จะเป็นป่าเสม็ดผสมทุ่งหญ้าขนาดใหญ่ซึ่งเป็นเอกลักษณ์ของเกาะแห่งนี้ นอกจากนี้ เกาะพระทองยังมีกล้วยไม้หลากหลายชนิด บางชนิดเป็นชนิดที่พบเฉพาะถิ่น เช่น เอื้องปากนกแก้ว  ส่วนพื้นที่เกาะพระทองด้านตะวันออกจะเป็นป่าพรุ  ป่าชายเลน และหญ้าทะเล ตลอดแนวความยาวของเกาะ  จากความอุดมสมบูรณ์และความหลากหลายด้านระบบนิเวศ จึงทำให้บริเวณหมู่เกาะพระทองมีสัตว์สำคัญหลายชนิด เช่น พยูน  เต่าตนุ เต่ากระ  เต่าหญ้า  เต่ามะเฟือง  ปลาโลมา นกตระกุม  นกออก  เหยี่ยวแดง  กิ้งก่าบิน แย้  กวาง   หมูป่า ฯลฯ

            เกาะระ อยู่บริเวณด้านเหนือของเกาะพระทอง ลักษณะพื้นที่เกาะโดยทั่วไปเป็นป่าภูเขา ชายหาดด้านตะวันออกเป็นเป็นป่าชายเลน  มีพื้นที่ราบเล็กน้อย ถัดจากพื้นที่ราบจะเป็นภูเขาสูง สภาพของป่ายังมีความอุดมสมบูรณ์ ตามแนวชายฝั่งจะมีชาวบ้านปลูกบ้านเรือนอาศัยกระจายเป็นหย่อมๆ ทางด้านทิศเหนือของเกาะมีที่ทำการอุทยานแห่งชาติตั้งอยู่ มีเจ้าหน้าที่ประจำ ๓ – ๔ คน ลักษณะของชายฝั่งด้านทิศเหนือจะเป็นหาดหินซึ่งลักษณะของหินจะเป็นหินทรายสีเหลือง ชายหาดจะมีทรายเป็นสีทอง ส่วนชายหาดด้านตะวันตก ลักษณะโดยทั่วไปชายฝั่งเป็นหาดหิน ( หินที่มีลักษณะเป็นหินภูเขาไฟ ) สลับหาดทรายและพื้นที่ราบเป็นช่วงๆ  ชายฝั่งด้านตะวันตกจะไม่มีประชากรอาศัยอยู่ อาจจะเนื่องจากเมื่อเข้าช่วงฤดูมรสม ชายหาดด้านนี้จะรับลมและคลื่นโดยตรง  เกาะระนอกจากจะอุดมสมบูรณ์ไปด้วยพันธ์ไม้ขนาดใหญ่แล้วยังมี กวางและหมูป่า อาศัยอยู่จำนวนมาก  จากการสำรวจและสอบถามชาวบ้านในพื้นที่ ที่เกาะระมีเส้นทางที่สามารถเดินทางจากฝั่งด้านตะวันออกข้ามไปฝั่งตะวันตกได้   จากการสำรวจพบรอยเท้าสัตว์ พวกกวางและหมูป่า เป็นจำนวนมาก

 การสำรวจเกาะพระทอง  ระหว่าง ๒ - ๘ เม.ย. ๔๗

คณะสำรวจ ประมาณ ๑๕๐ คน ประกอบด้วย

• คณะทำงานโครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืช ฯ กองทัพเรือ ได้แก่ กพร.ทร.,กร.(นสร.), วศ.ทร.,อศ.

• เจ้าหน้าที่โครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืช ฯ สวนจิตรลดา (อพ.สธ.)

• คณะปฏิบัติงานวิทยาการจากสถาบันต่างๆได้แก่ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย  มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์

• มหาวิทยาลัยบูรพา  กรมป่าไม้ สถาบันเทคโนโลยีราชมงคล วิทยาเขตภาคตะวันออกเฉียงเหนือ

การสนับสนุน
๑.   กองเรือภาคที่ ๓  สนับสนุน ร.ล.มันนอก และ เรือ ตกช.
๒.  ขส.ทร. สนับสนุน  รถโดยสารขนาดใหญ่ปรับอากาศ จำนวน ๒ คัน
๓.  ฐท.สส. สนับสนุน รถบรรทุกขนาดใหญ่  จำนวน ๒ คัน
๔.   ฐท.พง.  สนับสนุนสิ่งอำนวยความสะดวก บริเวณท่าเรือ

ชุดสำรวจ สาขาต่าง ๆ ประกอบด้วย

www.rspg.thaigov.net